DE VOETJES VAN BACH / 2 Geert Bierling
Woensdag 19 februari 2020
Concertgebouw De Doelen / Grote Zaal 13.00-14.00 uur
Geert Bierling Doelenorgel
Programma:
Toccata in G BWV 916
Preludium en Fuga nr.3 in e BWV 555
Preludium en Fuga nr.5 in G BWV 557
Toccata in d BWV 913
Reeks van vier lunchconcerten op het Doelenorgel door stadsorganist Geert Bierling
Uitgevoerd worden werken van Bach - Zeven toccata’s BWV 910-916, het Pedal Exercitium in g BWV 598, de ‘Acht Kleintjes’ BWV 553-560, Toccata in F BWV 540 & Toccata in d ‘De grote’ BWV 565
De lunchconcerten in de Doelen zijn gratis toegankelijk
De Voetjes van Bach
Bach’s virtuositeit op orgel en clavecimbel was volgens zijn tijdgenoten ongehoord.
De zeven klaviertoccata’s BWV 910-916 die tijdens de reeks lunchconcerten worden gespeeld had Bach als jong aanstormend componist geschreven en waren echt ‘showpieces’.
Niet alleen met zijn vingers kon hij kunstzinnige capriolen uithalen, maar ook met zijn pedaalspel kon hij luisteraars versteld doen staan.
Beroemde Bachwerken met virtuoos voeten werk zijn oa. Toccata in F BWV 540 en Toccata in d BWV 565.
Constantin Bellermann, rector van een school in een provinciestadje schreef op wat hij eens tijdens een orgelbespeling door Bach had gehoord én gezien: “Zijn voeten vlogen over de pedalen alsof ze vleugels hadden; als een donderslag bruisten de machtige klanken door de kerk.
Als het deze man belieft, kan hij met alleen het gebruik van de voeten, terwijl zijn vingers ofwel niets ofwel iets anders doen, zulke miraculeuze, opgewonden, vlugge samenklanken op het kerkorgel voortbrengen als je anderen met hun vingers nog ziet doen.”
Om zo goed pedaal te leren spelen moest er natuurlijk veel gestudeerd worden.
De Oefeningen die Bach voor zichzelf en zijn leerlingen noteerde zijn helaas niet bewaard gebleven, op één vel papier na waarop een Pedaal solo (Pedal Exercitium) staat genoteerd in het handschrift van Bachs zoon Carl Philipp Emanuel.
Verder zijn er Acht korte Preludia en Fuga’s voor manuaal en pedaal ( de ‘Acht Kleintjes ) waarmee het vlugge en trefzekere voetenwerk aangeleerd kan worden. Hoewel door sommige Bachkenners wordt beweerd dat ze niet door Bach zelf zijn geschreven, speel ik ze, sinds ik ze als tiener instudeerde nog steeds erg graag. Het zijn volgens mij fantastisch goed gecomponeerde oefenstukken die de voeten en de oren strelen. GB
