Händel 

In september verscheen de CD HANDEL OPUS 7 ORGELCONCERTEN

Geert Bierling speelt Händels Opus 7 op het Doelenorgel
Op deze pagina vindt u aanvullende informatie die niet in het CD booklet staat vermeld.

HET ENGELSE BAROK ORGEL

Hoe zou een achttiende eeuwse Londense organist de Orgelconcerten van Handel hebben kunnen spelen? De meeste Engelse orgels uit die tijd hadden twee manualen: eenHoofwerk (Great Organ) en een Positief (Choir Organ). De grotere Engelse (stads)orgels hadden drie manualen waarbij het derde klavier (Swell Organ) gebruikt werd om solo gedeelten met de rechterhand te spelen. De onderste bas toetsen (1 ½ oktaaf) van dit derde klavier waren niet ingebouwd. Vaak ontbrak op een dergelijk orgel een pedaalklavier.  Wanneer echter op de belangrijkere en dus grotere orgels wel een pedaalklavier aanwezig was, kon de organist met de voeten de basmelodie spelen. Maar niet op de manier zoals dat gebeurde door hun Duitse tijdgenoten. Daar was het pedaalspelen een wezenlijk onderdeel van het musiceren op orgel. De Duitse barok organisten beschikten overeen uitgebreide verzameling pedaalregisters. Op de Engelse orgels uit die tijd warenpedaalregisters meestal niet ingebouwd en de met de voeten gespeelde bas partij was dan uitsluitend hoorbaar door de manuaal registers van het hoofdwerk (Great Organ) te koppelen naar het pedaalklavier. Vaak had het Engelse pedaalklavier een beperkte omvang van 1 ½ oktaaf en speelde de organist de basmelodie slechts met zijn linkervoet. Een enkele keer werd er op de grotere instrumenten wel een pedaalregister ingebouwd waarmee je dan met de linkervoet de Violone of de Violoncello uit het orkest kon nabootsen. 

HANDEL op het DOELENORGEL

Het Doelenorgel is natuurlijk geen achttiende eeuws Engels orgel. Bij de keuze van de registers voor de CD opname vond er daarom ook een vertaalslag plaats. Leuk en creatief werk. Het Doelenorgel bezit veel registers die ook op een achttiende eeuws Engels orgel voorkwamen.  Zo kun je op verschillende manieren hetzogenaamde ‘Volle Werk’ (Plenum) realiseren: met een Mixtuur plenum (CD track 1), met een Tongwerk plenum (CD track 2 & 13) en met een Tertsen plenum (CD track 4). Klassieke plenum registercombinaties die op een Engels barokorgel werden aangeduid met ‘Full’. Talloze Engels klinkende solo combinaties voor de rechterhand (bijv. CD track 12 & 25) zijn op het Doelenorgel mogelijk en de geïmproviseerde Adagio’s klinken met diverse Grondstem combinaties (bijv CD track 3, 7 & 24). Het laatste deel uit het Zesde Concert 6 (CD track 15) wordt gespeeld als een Duo voor Blokfluit, Fagot & Basso Continuo. 

Bierling:

“Voor degene die geïnteresseerd is in de op de Händel CD klinkenderegisters van het Doelenorgelvolgt hieronder een overzicht per CD track: eigenlijk is het een soort (klank)receptenboek voor het Doelenorgel. Maar u weet dat wanneer je kookt, het recept gevolgd wordt maar dat er altijd ruimte is om ‘naar smaak toe te voegen…’

Ik hoop dat mijn grote Rotterdamse stadsorgel met Handels Opus 7 u veel luistergenot verschaft!”